شناخت انواع پارچه – پارت یک

راهنمای شناخت انواع پارچه

در این مقاله به شناخت انواع پارچه و معرفی پارچه ها میپردازیم:

پارچه، لایه‌ای نرمش‌پذیر است که از شبکه‌ای از نخ‌ها و یا الیاف طبیعی یا مصنوعی تشکیل شده‌است. که نوع نخ‌ها و یا الیاف و ساختار و نحوه قرار گیری انها در کنار یکدیگر ساختمان پارچه و خصوصیات فیزیکی آن را بوجود می‌آورد.پارچه را از روشهای بافت تاری-پودی، بافت حلقوی(کش‌بافی یا قلاب بافی)، روشهای بی بافت، گره زدن تولید می کنند.

مواد به کار رفته در تولید پارچه

پارچه‌ها از نظر مواد بکار رفته انواع گوناگون دارند از جمله پنبه‌ای(نخی)، پشمی، ابریشمی. غیره. به بخشی از بازار که پارچه‌فروشی‌ها در آن قرار دارند بازار بزازها گفته می‌شود.

کاوش‌ها و پژوهش‌های دانشمندان و پژوهشگران در صد سالهٔ اخیر نشان داده است که ایرانیان از پیشتازانی بوده‌اند که به کار بافندگی پارچه پرداخته‌اند. حتا ساکنین ایران باستان در دورهٔ دوم سنگ (یا به اصطلاح عصر حجر میانین) با فن پارچه‌بافی آشنا بوده‌اند. برای اثبات این واقعیت، بهترین گواه؛ سفال‌ها، نگین‌ها و مهره‌هایی‌اند که بیش از هشت هزار سال قبل از میلاد در ژرفای خاک‌های این مرز و بوم جا گرفته‌اند.

پروفسور کارلتون کن که برای ادارهٔ کل باستان‌شناسی کار می‌کرد، ضمن کاوش‌هایی در سال‌های ۱۳۲۸ تا ۱۳۲۹ (1949 تا 1950) در غاری موسوم به غار کمربند در نزدیکی دریای کاسپین، پارچه‌هایی به دست آورد که ثابت می‌کند اقوام ایرانی از همان آغاز غارنشینی، پشم گوسفند و بز را به‌صورت پارچه می‌بافتند.

آزمایش‌هایی که با کربن ۱۴ بر روی پارچه‌ها انجام گرفت، نشان داد که قدمتشان به ۶۵۰۰ سال قبل از میلاد می‌رسد.  لنگرها و دوک‌هایی که طی سی سال اخیر در حفاری‌های مختلف به‌دست آمده گواه وجود کارگاه‌های بافندگی در ایران کهن است. باستان‌شناسانی چون پروفسور گیرشمن و دکتر فیلیس اکرمن تایید می‌کنند که عمر این دوک‌ها و لنگرها، با نخستین آثار سکونت انسان در فلات ایران مطابقت کامل دارد.

در دورهٔ تمدن شوش (۴۵۰۰ سال قبل از میلاد) فن پارچه‌بافی با توجه به ظرافت پارچه، راه کمال را طی کرده است؛ تیغهٔ مسینی که با سفال‌های عهد اول در شوش به‌دست آمده و اثر املاح مس بر روی پارچه‌ای که تیغه را در آن پیچیده بودند، گواه این مدعاست. هم‌اکنون قسمت‌هایی از این قطعه پارچه در موزه لوور موجود است.

تقسیم بندی انواع پارچه و انواع الیاف 

• الیاف طبیعی : پشم ، پنبه ، ابریشم
• الیاف مصنوعی : ریون ، نایلون و پلی استر

الیاف طبیعی پارچه :

معرفی پارچه پنبه (Cotton)

1.  الیاف پنبه ای ‌هادی حرارت هستند و حرارت بدن را به بیرون منتقل می‌کنند در نتیجه خنک هستند
2.  به راحتی لکه گیری و شسته می‌شوند .
3.  در برابر ساییدگی مقاوم هستند .
4.  پس از استفاده اگر خوب خشک نشود، بوی عرق بدن در آن باقی می‌ماند .
5.  در ایران به لباسهای پنبه ای نخی می‌گویند .

معرفی پارچه کتان (Linen)

1.  کتان از نظر خصوصیات مانند پنبه است و در ایران کشت نمی شود .
2.  پارچه‌های کتانی دارای سطح صاف و درخشنده اند زودتر از پنبه تمیز میشوند .
3.  به اندازه پارچه‌های پنبه ای آب را جذب می‌کنند اما زودتر خشک می‌شوند به همین دلیل حوله‌های کتانی بهتر از پنبه ای است.

معرفی پارچه پشم ( Wool ) 

1- با توجه به این که این الیاف از چه حیوانی تهیه شده به نام‌های مختلفی می‌باشند مانند گوسفند مرینوس ، پشم لاما و موی بز
2- پارچه‌های تهیه شده از پشم ، به دلیل ذخیره شدن هوا در بین الیاف عایق می‌باشند .
3- به علت خاصیت رطوبت پذیری و داشتن خلل و فرج عرق بدن را جذب می‌کنند و آن را به آرامی تبخیر می‌کند به همین دلیل در زمستان شخص در زمستان کمتر احساس سرما می‌کند .

بعد از شستن نباید آنرا آویزان کرد بلکه بهتر روی پارچه نخی پهن کنیم .

  معرفی پارچه ابریشم – ( Silk ) :

1- این پارچه‌ها خیلی سبک و براق هستند دارای کشش بالا و در برابر پارگی و چروک پذیری مقاومت بالایی دارند .
2- به علت داشتن پروتئین ‌هادی حرارت نیستند و در خود نگه می‌دارند .
3- هم در تابستان و هم در زمستان قابل استفاده اند . به دلیل لطافت و عایق بودن .

الیاف نیمه مصنوعی و مصنوعی :

معرفی پارچه ویسکوز – (Viscose) :

1. 1-‌هادی گرما هستند بنابراین بدن احساس گرما می‌کند .
2. 2- از ابریشم طبیعی خنک تر است و منسوجات بسیار نرم و لطیف می‌توان ار آن تهیه کرد .

معرفی پارچه نایلون – (Nylon) :

1.   1- نایلون جزء الیاف کاملاً مصنوعی است .
2. 2- نایلون استحکام خوبی در برابر سایش و کشش دارد به همین دلیل موارد استعمال زیادی دارد از جمله جورابهای نایلونی به علت قابلیت الاستیکی زیاد در قسمت زانو و مفاصل کیسه ای نمی شود .
3. 3- فورآ خشک می‌شوند ، زیرا رطوبت کمی به خود جذب می‌کنند .
4. 4- از نخ فیلامنت برای تهیه جوراب ساق بلند ، آستری ، مایوی شنا ، لباس ورزشی ، پارچه دانتل ، بارانی ، پوشاک پلیسه دار ، پارچه‌های کشباف استفاده می‌شود .

معرفی پارچه پلی استر – (Polyesters) :

1.  پلی استر کاملاً مصنوعی است .
2. مقامت فوق العاده ای در برابر چروک شدن دارند حتی در زمانی که خیس می‌شوند .
3. اگر پلی استر با الیاف طبیعی مخلوط شود، در تهیه منسوجات سبک وزن مانند پارچه‌های پرده ای ، ساتن ، پیراهن و بلوز مورد استفاده قرار می‌گیرد .
4. به علت خاصیت اتوپذیری زیاد در تهیه پارچه‌های پلیسه زنانه و بشور بپوش مصرف می‌شود .

 موارد بالا جزء مهمترین انواع پارچه بود ، در زیر فقط به نام تعدادی از انواع دیگر پارچه اکتفا می‌کنیم .

1. بروکات : دارای نخهای برجسته و درخشان است  2. بورکن کرپ : نوعی پارچه با سطح بافته شده مانند پوست درخت است .
2. بوکله : نوعی پارچه با گره‌های نامنظم و سطحی گره دار است .
3. چینل : نوعی پارچه شبیه مخمل و ضخیم که دارای کرکهایی در هر دو رو است .
4. کلوله : نوعی پارچه نوعی کرپ که از دو بافت در کنار هم شکل گرفته که دارای نقوش برجسته نامنظم است
5. مخمل کبریتی : نوعی پارچه که با نخ‌های نازک بسیار نرم با نخ‌های ضخیم بافته شده است .
6. دنیم : پارچه‌های جینی که فقط نخ‌های تار آن رنگ شده و نخهای پود آن سفید است .
7. فاکون : پارچه ای بدون طرح است که طی روند ناهمگون و متفاوت بافته شده و اغلب تلفیقی از مات و براق است .
8. دوشس : پارچه ساتن براق و محکم که از ابریشم و الیاف مصنوعی بافته شده است .
9. کرنیکل ، کرش : نوعی پارچه دارای بافتی برجسته و چین دار به شکل پفکی است .
10. تیغ ماهی یا فیش گرات : با نخ‌های مختلف در تار و پود پارچه ، پارچه ای طرح دار با بافت جناقی شکل است
11. گاباردین : نوعی پارچه با بافت ریز از پنبه ، پشم یا الیاف مصنوعی با نقوش برجسته تیغ ماهی ، جناقی یا مخلوط راه راه اریب است که همواره از سمت راست به چپ یا پایین به بالا بافته می‌شود .
12. گلن چک : نوعی پارچه چهارخانه ، برجسته یا سایه روشن .
13. ژاکارد : همه پارچه‌هایی که طرح آنها از روند بافت پارچه شکل گرفته است .
14. هانن تریت : پارچه ای با چهارخانه‌های کوچک که در گوشه هر چهارخانه نیز زائده ای اریب مانند وجود دارد .
15. جین : پارچه ای پنبه ای که اغلب سنگ شور شده است .
16. لمه : پارچه ای رنگارنگ و براق که از الیاف رنگی یا نخ‌های براق بافته شده است .
17. ماهوت : پارچه ای پشمی یا غیر ضخیم که از طریق روشی مشایه نمدمالی تهیه میشود .
18. مواره : پارچه ای با راه راه اریب و طرحی موج دار است که از طریق پس کردن پارچه شکل گرفته است .
19. موسیلن : پارچه ای لطیف و نرم ، شبیه کتان که از پنبه یا پشم تهیه شده است .
20. پانه زامت : مخمل ضخیم و براق با کرک‌های فشرده
21. پپیتا : نوعی پارچه با چهارخانه‌های کوچک تیره و روشن که بر خلاف طرح جناغی کنگره دار نیست .
22. پارچه پرزدار یا پوست مصنوعی : پارچه‌هایی که پوشش مویی ضخیمی دارند و رنگ و اندازه آن شبیه خز واقعی است که به پولیش معروف است و نخ آن مصنوعی است .
23. پیکی : پارچه دوبافت با طرح‌های برجسته که به نظر لایی می‌آیند .
24. کشباف یا استرج : نوعی پارچه با بافتهای از راست به چپ که خاصیت ارتجاعی دارد .
25. ریپس : نوعی پارچه با نخهای برجسته که به صورت اریب است .
26. ژرسه رومانیت : نوعی پارچه محکم با کمی خاصیت ارتجاعی که اغلب از پشم گوسفند است .
27. راه راه : نوعی پارچه راه راه که شبیه پوست درخت راه راه است .
28. پلووری یا سویت شرت اشتوف : اغلب از نوع تریکوی ضخیم یا ژرسه است که از پنبه بافته می‌شود .
29. ترموفلورز یا فلیسه : هر دو روی پارچه کاملاً ضخیم ، زبر و پشمی مانند از الیاف مصنوعی است .
30. توخ : پارچه‌های شطرنجی با طرح‌های مختلف .پ
31. چیت ویچی : نوعی پارچه چهارخانه ، دو رنگ که از پنبه بافته شده است .